Biologisch bewakingssysteem met behulp van Daphnia
Dit meetsysteem wordt op de meetstations Eijsden en Lobith ingezet.
De Daphniamonitor wordt geactiveerd wanneer er pesticiden in het water voorkomen. Het systeem werkt op basis van het natuurlijk gedrag van de Daphnia. Als het water niet toxisch is, dan bewegen de Daphnia’s volgens natuurlijke patronen en is hun activiteit maximaal. Als de toxiciteit van het rivierwater toeneemt, verandert het gedrag en de activiteit van de Daphnia’s.
Om het gedrag van de Daphnia's te kunnen meten, worden ze in een glazen meetkamer van de monitor geplaatst. Door de meetkamer stroomt continu een kleine hoeveelheid rivierwater. De Daphnia's krijgen hierdoor automatisch voedsel (algen). Deze kamer wordt met rood licht verlicht, dat onzichtbaar is voor de Daphnia’s, maar dat ideaal is voor het observeren met een camerasysteem. Dit wordt omgezet in meerdere variabelen. Het hele systeem is in tweevoud uitgevoerd.
Variabelen
De mate van toxiciteit wordt vastgesteld op basis van meerdere variabelen:
- aantal Daphnia’s
- gemiddelde snelheid en spreiding van de Daphnia’s in de kamer
- 'fractale dimensie': een maat voor draai- en cirkelbewegingen
- onderlinge afstand tussen de Daphnia’s
- zwemhoogte (zitten de Daphnia’s bovenin of juist onder in de meetkamer?)
- groeisnelheid
Toxiciteitindex
Om te zien of er echt een belangrijk verschil is opgetreden, wordt gekeken naar een samengestelde index waar alle variabelen in zijn verwerkt: de toxiciteitindex. De Daphniamonitor heeft twee meetkamers die beide een alarmering moeten geven voor Aqualarm. Zo voorkomen we valse positieve alarmen. De toxiciteitindex wordt weergegeven op een schaal van 1 tot en met 10. Als in beide kamers een waarde boven de 10 optreedt, wordt een alarm afgegeven.