Vegetatie
De hogere planten worden in drie meetnetten gemeten: zeegras, kwelders en waterplanten. Het zijn internationaal verplichte metingen.
Inhoud:
Zeegras
Informatiebehoefte
De kaders voor zeegras worden gevormd door de Kaderrichtlijn Water (KRW), Natura 2000 (N2000), TMAP en OSPAR.
De informatiebehoefte van KRW en N2000 zijn leidend: areaal en dichtheid van zeegrasvelden voor normtoetsing, vergunningverlening en beheer. OSPAR en TMAP hebben geen aanvullende informatiebehoefte maar vereisen wel een aparte rapportage.
Parameters en meetstrategie
Naast de drie doelsoorten worden groenwier, zeesla, blaaswier en Gracilaria verrucosa opgenomen. De meetstrategie staat in deze samenvattende tabel.
Startjaar
Oosterschelde 1984, Waddenzee 1991.
Databeheer en ontsluiting
Voor ontsluiting van de GIS gegevens via kaarten (incl. downloads):
- Specifiek over zeegras kunt u een aantal kaarten downloaden en/of webservices gebruiken op het Natonaal Geo Register. U moet dan 'zeegras' in het zoekveld invullen.
- Daarnaast zijn de data zijn opvraagbaar via de Service Desk Data van Rijkswaterstaat.
Kwelders
Informatiebehoefte
De kaders voor de monitoring van kwelders worden gevormd door de Kaderrichtlijn Water (KRW), de Kaderrichtlijn Marien (KRM) en de Habitat Richtlijn/Natura 2000 (HRL/N2000/PAS).
Daarnaast zijn er afspraken gemaakt in de riviercommissies om de gegevens die voor de KRW en KRM worden verzameld te rapporteren en met elkaar uit te wisselen. Die afspraken behelzen geen extra monitoring.
Kweldervegetatietypen maken onderdeel uit van de KRW-beoordelingssystematiek. Vegetatietypen zijn ook de belangrijkste component van een N2000-habitattype. Het areaal, de ligging en de kwaliteit van habitattypen zijn belangrijke toetsingscriteria voor het behalen van instandhoudingsdoelen N2000. Habitattypekaarten worden gebruikt voor toetsing van het HRL-beleid, N2000 beheerplannen en de uitvoering van de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof).
Operationele eisen en parameters
De KRW stelt geen eisen aan de ruimtelijke dekking en frequentie maar er moet wel op basis van gegevens eens in de zes jaar een uitspraak kunnen worden gedaan over veranderingen in een periode van 12 jaar, om te beoordelen of KRW-doelen van behoud en herstel (ecologische toestand) worden gehaald.
N2000: Nederland heeft voor de bepaling van habitattypekwaliteit gekozen voor een beoordeling op basis van vier parameters: vegetatietypensamenstelling, voorkomen van typische soorten, abiotiek en overige kenmerken van structuur en functie. Rijkswaterstaat voert een vegetatiekartering uit (VEGWAD programma) en monitort aanvullend de af- of aanwezigheid van typische soorten op N2000-gebiedsniveau, bijvoorbeeld in het hele kwelderareaal van Schiermonnikoog.
Meetstrategie
De gegevens worden ingewonnen door luchtfoto-interpretatie en veldbezoek. Voor de PAS-gebieden wordt dit aangevuld met een jaarlijks veldbezoek volgens een vastgesteld protocol voor kwalitatieve beoordeling op zicht. De meetstrategie staat in deze samenvattende tabel.
Startjaar
Vegetatietypen 1996, habitattypen rond 2008 (Voordelta)
Databeheer en ontsluiting
Ontsluiting van de GIS gegevens via kaarten vindt plaats via de RWS Geodatabase. Deze is te bekijken via Geoweb met een toelichting. Voor een algemene toelichting op de werking van Geoweb, zie de handleiding Geoweb.
Wanneer u zelf wilt beschikken over de vegetatiekaarten in een GIS omgeving dan zijn er verschillende manieren om aan de data te komen:
- U kunt de view service (WMS: Web Mapping Service) of downloadservice (WFS: Web Feature Service) gebruiken waarvan u de urls terug kunt vinden in de metadata die we via het Nationaal Geo Register (NGR) beschikbaar stellen.
- Ook kunt u de totaal shapefile kweldervegetatie downloaden.
- U kunt ook de ArcGis mapservice of ArcGis featureservice gebruiken, die we voor ArcGis of Geoweb gebruikers beschikbaar stellen. De urls van deze services vindt u in de metadata terug.
Wilt u meer informatie over het downloaden van gegevens, dan kunt u contact opnemen met de Service Desk Data van Rijkswaterstaat.
Waterplanten
Informatiebehoefte
De kaders voor de monitoring van waterplanten worden gevormd door de Kaderrichtlijn Water (KRW), de Habitatrichtlijn en Natura 2000 (HRL/N2000).
De KRW vereist gegevens over de soortsamenstelling en relatieve bedekking van de onderscheiden groeivormen. N2000 vereist gegevens over waterplanten waarvoor instandhoudingsdoelen zijn bepaald, zoals kranswieren. Naast de kwaliteit moeten de ligging en omvang van habitattypen kunnen worden bepaald.
Onder waterplanten vallen ook biezen en waterriet.
Operationele Eisen
Meetpunten voor de KRW moeten representatief zijn voor waterlichaam. Het aantal meetpunten wordt dus bepaald door de omvang en heterogeniteit van een waterlichaam. De meting voor N2000 moet vlakdekkend zijn.
Parameters en meetstrategie
Naast plantgegevens worden de parameters diepte en doorzicht opgenomen. De meetstrategie staat in deze samenvattende tabel.
Startjaar
1992 stagnante wateren; 1996 stromende wateren
Databeheer en –ontsluiting
De data worden beheerd in DONAR en FytoGIS. De data uit DONAR van waterplanten in meren, rivieren en kanalen van 1992 tot en met heden zijn te downloaden via onderstaande link:
Van het IJsselmeergebied is meer informatie beschikbaar. In Geoweb zijn de verspreidingskaarten van de recentste karteringen in het IJsselmeergebied te bekijken (niet te downloaden). Voor een algemene toelichting op de werking van Geoweb, zie de handleiding Geoweb.
De ontsluiting verloopt via een verzoek aan de Service Desk Water van Rijkswaterstaat. Op termijn worden alle gegevens toegankelijk via dit Waterinfo Extra portaal.
Aanvullende informatie
Zeegras kartering
Jaarrapportages met beschrijving methodiek en resultaten
Kwelder kartering
Jaarlijks wordt een ander gebied in Nederland gekarteerd. Voor rapporten met een toelichting op de vegetatiekarteringen, zie:
Waterplanten
Jaarlijks verschijnen er rapporten met een overzicht van de monitoring van dat jaar (inclusief een beschrijving van de methodiek)