Pellets en mesoplastics op stranden

Deze monitoringmethode wordt momenteel Europees geharmoniseerd en zal de komende jaren in Nederland worden gecontinueerd.  Zie het rapportage-overzicht voor de uitgebrachte rapporten

Op deze pagina

• Informatiebehoefte
• Meetstrategie
• Locaties
• Frequentie en periode
• Datakwaliteit
• Databeheer en ontsluiting

Informatiebehoefte

Macro-afval op het strand is één van de mariene afvalindicatoren en heeft binnen de KRM en OSPAR de status van Descriptor (D10C1). Bovendien moeten microplastics, waaronder grote microplastics zoals plastic pellets, voor de KRM worden gemeten (decriptor D10C2). Dit betekent, dat deze indicator:

• wettelijk verplicht is voor de KRM om te monitoren en rapporteren en
• OSPAR-lidstaten rond de Noordzee zich eraan hebben verbonden om deze indicator te monitoren en te beoordelen voor OSPAR.

In deze monitoring van plastics worden pellets (grondstof voor de plasticindustrie en geclassificeerd als grote microplastics) alleen aangeduid als aan- of afwezig. Vanuit diverse internationale en nationale gremia is er behoefte aan betere informatie over de hoeveelheden pellets op de Nederlandse stranden.

De Europese mariene afvalgroep (TGML) is, op verzoek van het Europese beleid, een geharmoniseerde monitoringmethode voor pellets aan het ontwikkelen. Het doel is een Europees overzicht te verkrijgen van de verspreiding van deze milieu-contaminant en de effecten van Europese en internationale maatregelen.

Verder zijn recent pellets door IMO (International Maritime Organization) aangewezen als gevaarlijke stof. Ook is in OSPAR een regionale actie opgesteld om de hoeveelheden pellets in het OSPAR-gebied te gaan reduceren. Tot slot is er ook nationaal de nodige aandacht voor deze milieu-contaminant in rivieren.

Als bijproduct van de monitoring van pellets worden meer betrouwbare resultaten van de hoeveelheden mesoplastic fragmenten op de Nederlandse stranden gemeten. Dit is waardevolle aanvullende informatie, omdat in de monitoring van macro-afval kleine mesoplastic fragmenten (1-2,5 cm) maar met een beperkte kwaliteit (indicatief) worden gemeten door hun relatief slechte zichtbaarheid. Mesoplastic fragmenten zijn ecologisch relevant, omdat ze gemakkelijk door dieren kunnen worden opgegeten en daardoor negatieve gezondheidseffecten kunnen veroorzaken.

Het doel van de monitoring is inzicht te krijgen in de hoeveelheden pellets en mesoplastic fragmenten op de Nederlandse stranden. Daarmee wordt de omvang van het probleem in kaart gebracht. En er kan worden getoetst of bestaande maatregelen effectief zijn en of aanvullende maatregelen nodig zijn.

Meetstrategie

Sinds 2022 wordt gemeten met de methode die binnen TGML is ontwikkeld. Hierbij wordt op een strandlengte van 100m, in 5 stroken van 1m breed, het strand afgelopen van de waterlijn tot aan de duinen. Binnen de 1m brede stroken worden alle gevonden pellets en mesoplastic fragmenten verzameld. Hierbij wordt op het oog gezocht en zodra een of meerdere pellet(s) en/of mesopplastic(s) worden wordt gezien, wordt in de nabije omgeving van deze plastic(s) of  pellet(s) en mesoplastic(s) de bovenste 1cm zand afgeschraapt en worden de pellets en mesoplastics uitgezeefd.

Op het laboratorium worden de pellets en mesoplastics uit het monster ingedeeld in afvaltypen en per afvaltype geteld en gewogen. Ook worden, als kwaliteitscontrole, van elk monster 5 pellets met infrarood spectroscopie (FTIR) onderzocht en het materiaaltype vastgesteld. De resultaten van de 5 stroken worden opgeteld, met 20 vermenigvuldigd en gerapporteerd per 100 m strandlengte.

Locaties

De locaties die worden bemonsterd zijn:

1. Terschelling (eilandlocatie)
2. Bergen (macro-afvallocatie)
3. Monster (nabij monding Nieuwe Waterweg)
4. Neeltje Jans (nabij monding Westerschelde)

Frequentie en periode

Het jaar is verdeeld in 4 perioden van 3 maanden: januari-maart, april-juni, juli-september en oktober-december.

In iedere periode wordt, direct na springtij (twee dagen na volle maan of nieuwe maan), de pellets en mesoplastics bemonsterd.

Datakwaliteit

De plastics worden zorgvuldig bemonsterd, opgezuiverd, gecategoriseerd, geteld en gemeten. Meer informatie over uitschieters, datakwaliteit en de pelletcontroles is te vinden in de jaarrapportages.

Databeheer en ontsluiting

De data zijn opgenomen in dit .zipbestand. In deze lijst (pdf, 87 kB) vindt u een beschrijving van de kolommen in het databestand. U kunt de data ook bekijken in deze viewer (onder 'Afval').