Over natuurlijk veilig
Sinds 1990 vinden langs de Nederlandse kust zandsuppleties plaats. Om erosie tegen te gaan, voegt Rijkswaterstaat jaarlijks twaalfduizend kuub zand toe. Dat gebeurt op het strand en de vooroever. Het programma Natuurlijk Veilig be-studeert de ecologische effecten van deze suppleties.
Voor het zesjarig programma (2016-2021) Natuurlijk Veilig sloten 11 partijen – Rijkswaterstaat, natuurorganisaties en drinkwaterbedrijven – in 2016 een convenant (pdf, 351 kB). Het was het vervolg op het programma Ecologisch gericht suppleren dat liep van 2009 tot en met 2015. Daarin werkten 5 partijen, namelijk Rijkswaterstaat, stichting Duinbehoud, stichting De Noordzee, de Vogelbescherming en de Waddenvereniging, samen.
Lees het artikel "Schouders onder Natuurvriendelijk suppleren" in het speciale e-zine van Natuurlijk Veilig.
Bekijk hier de infographic in detail (pdf, 1.1 MB).
Doelen
Doel van het programma Natuurlijk Veilig is het krijgen van inzicht:
- of, en in welke mate, zandsuppleties van invloed zijn op de kustnatuur,
- op welke wijze toekomstige zandsuppleties bij kunnen dragen aan de opgaven van veiligheid met behoud én ontwikkeling van kustnatuur.
Aanpak
De aanpak binnen Natuurlijk Veilig is wetenschappelijk, waarbij de onderzoeken worden uitgevoerd door onafhankelijke onderzoeksbureaus Deltares en Wage-ningen Marine Research. De 11 convenantpartners bepaalden gezamenlijk de onderzoeksvragen en lezen kritisch mee. Het resultaat moet praktisch zijn en Rijkswaterstaat en beheerders handvatten bieden voor natuurvriendelijke zandsuppleties.
Geleerde lessen
Natuurlijk Veilig levert een schat aan nieuwe inzichten op. De volgende vier hoofdlessen zijn te trekken:
- Zandsuppleties schaden op de korte termijn de kustnatuur niet tot nauwelijks.
- Op de lange termijn zijn negatieve ecologische effecten, vooral door vergroving van het sediment, niet uit te sluiten.
- Natuur in duinen en de ondiepe kustzone kunnen van zandsuppleties profiteren.
- Er liggen kansen om meer natuurvriendelijk te suppleren.
Handvatten natuurvriendelijk suppleren
Natuurlijk Veilig biedt Rijkswaterstaat en natuurbeheerders de volgende hand-vatten om negatieve effecten van zandsuppleties te verlagen en natuurkansen te grijpen:
- Neem bij het plannen van zandsuppleties standaard het effect op de kustnatuur mee.
- Pas de timing, de locatie en de frequentie van suppleties aan op het natuurbeheer en de beoogde kustnatuur. Vermijd bijvoorbeeld suppleren in het opgroeiseizoen voor vis (maart-juni), het broedseizoen van strandbroeders en op plaatsen waar gedurende de trektijd vogels rus-ten tijdens hoogwater.
- Verbeter de samenwerking en afstemming tussen Rijkswaterstaat en natuurbeheerders, zodat zandsuppleties en natuurbeheer elkaar kunnen versterken.
- Monitor het bodemleven en de sedimenteigenschappen in de wingebieden en de kustzone, inclusief de Waddenzee.
- Match zoveel mogelijk de korrelgrootteverdeling op de win- en de suppletiegebieden en vermijd daarbij (zeer) grofkorrelige wingebieden.
Uitvoeringspraktijk: kustlijnzorg
Binnen Kustlijnzorg voert Rijkswaterstaat elke 5 jaar de zandsuppleties uit die nodig zijn om het verloren zand aan te vullen. Inzichten uit Natuurlijk Veilig helpen bij een volgende stap richting natuurvriendelijk suppleren.