Ecologendag
KIMA loopt inmiddels drie jaar. Waar kun je beter de balans op maken dan op Marker Wadden zelf? De eilanden waren daarom het decor voor de ecologendag op 1 oktober. Een dag die in het teken stond van de vertaling van kennis uit het onderzoek naar aanbevelingen voor beheer, aanleg en vervolgonderzoek. Ook onderzoekers van de thema’s Bouwen met Slib en Zand en Adaptieve Governance waren uitgenodigd. Een van de opdrachten binnen KIMA is namelijk om de raakvlakken tussen de thema’s te identificeren en uit te diepen.
Door de pandemie en de beperkingen op de maximale groepsgrootte, kon het veldbezoek lange tijd niet doorgaan. Op 1 oktober kon eindelijk de oversteek met de MS Waddenzee gemaakt worden. Annemiek Boosten, onderzoekscoördinator bij Natuurmonumenten, ziet de dag in het veld als een belangrijke ‘bouwsteen’ voor het syntheserapport dat volgend jaar wordt opgeleverd. “Het is ontzettend waardevol om gezamenlijk in het veld het gesprek te voeren over de opgedane kennis en de betekenis daarvan voor beheer en aanleg. Door in het veld te laten zien wat er speelt komen de onderzoeksresultaten echt tot leven”, legt Boosten uit.
Rondje eiland
Guur was het wel en halverwege de dag moesten de paraplus opengeklapt worden, die niet tegen de wind bestand bleken. Toch overheerste vooral het enthousiasme om elkaar weer te treffen en tegelijk om met eigen ogen te kunnen zien hoe de eilanden erbij liggen. Verdeeld in een tweetal groepen liepen de deelnemers het hoofeiland helemaal rond. Tijdens die wandeling was ruimte voor discussie over de keuzes die gemaakt zijn met betrekking tot de inrichting en ook over de mogelijke uitdagingen in het beheer. Hierbij was ook ruimte om vooruit te blikken naar de twee nieuwe eilanden die nu worden aangelegd.
Actief beheer of niet
Bij de nieuwe eilanden is besloten geen vegetatie, zoals riet, in te zaaien. De verwachting is dat er door de aanwezige moerasvegetatie op de bestaande eilanden genoeg zaden aanwezig zijn om de groei vanzelf op gang te krijgen. Maar tot wat voor habitat leidt dat en neem je dan het risico voor lief dat wilgenbomen de overhand krijgen? De discussie over actief beheer versus de natuur de vrije gang laten gaan, speelt ook op de bestaande eilanden en is precies een onderwerp waar op de ecologendag ruimte voor was. Boosten: “Door de voor- en tegen argumenten te wegen en onderzoekers hun expertise te laten delen komt de discussie op gang. Bovendien zie je zo ook waar eventueel gaten in de kennis zitten en kun je zo aanvullende onderzoeksvragen formuleren.”
Beheervragen
Er waren niet alleen onderzoekers mee van het onderzoeksthema ‘Ecosysteem van Waarde’, maar ook van de thema’s ‘Bouwen met slib’ en ‘Governance’. Volgens de onderzoekscoördinator is dat een logische zet vanwege de onderlinge raakvlakken. “Denk bijvoorbeeld aan het zakken van de eilanden. Hoe gaat dat de komende jaren zich ontwikkelen en laat je dat gebeuren of ga je op termijn ophogen waardoor ook de vegetatie weer teruggezet wordt in ontwikkeling?” Ook het peilbeheer bleek de gemoederen bezig te houden, want het peilbeheer van het Markermeer is ongunstig voor moerasvegetatie. Dat is op te lossen door dammen van de eilanden meer gesloten te houden, maar daarmee beperk je de natuurlijke processen en de verbinding met het Markermeer.
Boosten benadrukt dat er ongetwijfeld nieuwe (onderzoeks)vragen bij zullen komen: “De eilanden zijn nog erg jong en het is belangrijk de ontwikkelingen goed te blijven volgen. Toch leren we ook nu al uit het huidige onderzoek en een deel van die inzichten kunnen we al gebruiken bij de aanleg van de nieuwe eilanden. Deze kennis is bovendien erg waardevol bij andere projecten in Nederland, maar ook om wetlandecosystemen wereldwijd beter te leren begrijpen.”