KIMA Nieuwsbrief december 2021

Dia1

In het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA) onderzoeken Rijkswaterstaat, Deltares, EcoShape en Natuurmonumenten hoe het ecosysteem van Marker Wadden zich ontwikkelt.

Bekijk de online versie

Naar Marker Wadden om de balans op te maken

Mennobart ecologendag
Mennobart en anderen tijdens de ecologendag op de Marker Wadden.

KIMA loopt inmiddels drie jaar. Waar kun je beter de balans op maken dan op Marker Wadden zelf? De eilanden waren daarom het decor voor de ecologendag op 1 oktober. Een dag die in het teken stond van de vertaling van kennis uit het onderzoek naar aanbevelingen voor beheer, aanleg en vervolgonderzoek. Ook onderzoekers van de thema’s Bouwen met Slib en Zand en Adaptieve Governance waren uitgenodigd. Een van de opdrachten binnen KIMA is namelijk om de raakvlakken tussen de thema’s te identificeren en uit te diepen.

Ecosysteem van (blijvende) waarde?

Florerend Marker Wadden ecosysteem
Florerend Marker Wadden ecosysteem

De natuur op Marker Wadden is in een mum van tijd tot bloei gekomen. Watervogels zoals de visdief, dwergstern en de kluut weten de eilanden massaal te vinden en broeden er met succes. “Door het voedselrijke slib dat gebruikt is, gingen de eilanden van woest en ledig vrijwel direct naar een enorme primaire productie”, vertelt onderzoeker Joep de Leeuw (Wageningen Marine Research) Dat resulteerde in de snelle groei van waterplanten, een divers bodemleven en veel insecten. Ook zijn inmiddels 24 verschillende vissoorten waargenomen rondom de Marker Wadden (ter vergelijking: op het hele Markermeer zijn 28 soorten waargenomen).

Laatste meetcampagne in slibcompartimenten

Boorkern slibcompartimenten (oktober)
Boorkern uit een van de slibcompartimenten van de meting in oktober.

In oktober werd voor het laatst gemeten bij de dunslibcompartimenten. Deze proefvakken vormen een belangrijk Living Lab voor bouwen met slib. De data, die nu in totaal uit vier meetreeksen bestaan, laten zien hoe het aangebrachte materiaal zich over tijd gedraagt. “Het onderzoek geeft inzicht in hoeveel slib nodig is om een stabiel wetland aan te leggen. Deze kennis kunnen we doorvertalen naar een richtlijn voor bouwen met slib.”, legt onderzoeker Thijs van Kessel (Deltares) uit. Het onderzoek richt zich zowel op de kwantiteit en de kwaliteit van het slib. Met de kwantiteit doelt de onderzoeker op de laagdikte van het slib en hoe die zich ontwikkelt over tijd.

De ervaringen met slib en zand als bouwmateriaal

De bodem op een van de eilander
De bodem op een van de eilanden

Het Markermeer kent vooral veel harde oevers, bijvoorbeeld in de vorm van dijken met stapels stenen ervoor. Bijzonder aan Marker Wadden is dat deze harde oevers er bijna geheel ontbreken. De geleidelijke overgangen tussen water en land op de eilanden, zijn gunstig voor de biodiversiteit en de waterkwaliteit. De eilanden zijn aangelegd met slib en zand en dat is iets waar wereldwijd nog weinig ervaring mee is. Het onderzoeksthema ‘Bouwen met Slib’ is erop gericht om hier zoveel mogelijk kennis over op te doen. Wat zijn de belangrijkste lessen tot nu toe?

Reflecteren op KIMA waardevol voor toekomstige innovatieve projecten

Duinen, vegetatie en uitkijkpost
Duinen, vegetatie en uitkijkpost

Binnen KIMA is veel aandacht voor het opdoen van ecologische en technische kennis. Leren over juridische en financiële aspecten, maar bovenal over de bijzondere samenwerking is net zo belangrijk. Het thema Adaptieve governance doet daarom onderzoek naar deze aspecten en dat levert waardevolle kennis op voor toekomstige innovatieve aanlegprojecten. Het nieuwste onderzoek door GovernEUR (Erasmus Universiteit Rotterdam) dient als een reflectie op het kennisprogramma zelf. Aan de hand van interviews met verschillende partners biedt de studie antwoorden op vragen als: wat ging er goed en wat zou beter kunnen?

Terugkijken plenaire deel van het KIMA congres

Op 1 november 2021 gaven we tijdens het KIMA congres een update over de thema’s Bouwen met Slib, Ecologie en Governance. Ook keken we samen vooruit naar 2022, het jaar waarin we alle eindresultaten gaan delen. Het plenaire ochtenddeel is opgenomen en samen met het verslag en de presentaties terug te kijken.