LakeSIDE: Onderzoek op oevers Marker Wadden en Houtribdijk
Op de zandige randen van de Marker Wadden vind je naast vogels en wandelaars ook regelmatig onderzoekers, die zich in droogpakken of wetsuits een weg door de branding banen. Wat zijn ze daar aan het doen?
Door: Anne Ton, TUDelft
Het onderzoek op de stranden van de Marker Wadden is onderdeel van LakeSIDE (Lake Shore Interconnecting Defence and Environment), een project van de Technische Universiteit Delft dat wordt gefinancierd door Rijkswaterstaat. In LakeSIDE vindt onderzoek plaats naar zandige stranden in omgevingen zonder hoge golven en getij, zoals in het Markermeer en IJsselmeer. Het onderzoek wordt niet alleen uitgevoerd op de nieuwe zandige versterking van de Houtribdijk, die de aanleiding is voor het onderzoek, maar ook op de Marker Wadden waar deze stranden al aanwezig zijn. LakeSIDE is namelijk deel van het onderzoeks- en monitoringsprogramma van Rijkswaterstaat naar efficiënt en effectief beheer en onderhoud van de zandige versterking. Een deel van het onderzoek op de Marker Wadden wordt gedaan in samenwerking met KIMA.
Onderzoekers Anne Ton en Grace Molino meten bodemhoogte met GNSS op Marker Wadden - foto Anne Ton
Meetpalen
De onderzoekers die zich op de Marker Wadden door de golven worstelen, hebben een paal bij zich met daarop een GNSS (ook wel GPS genoemd), waarmee ze elk kwartaal langs raaien de bodemhoogte inmeten op het strand en onder water (figuur 1). Daarnaast staan er sinds februari een aantal meetpalen met verschillende instrumenten langs het Zuider- en Noorderstrand van de Marker Wadden, waarmee golven, stromingen en de bodemhoogte op vaste punten worden gemeten (figuur 2). Met alle informatie die zo wordt verzameld, kunnen we een goed beeld krijgen van de ontwikkeling van de zandige oevers en de rol van de golven en stromingen daarin.
Palen met meetinstrumenten bij het Zuiderstrand, Marker Wadden - foto Anne Ton
Eerste meetresultaten
De eerste meetresultaten laten zien dat globale vorm van het Noorderstrand, Recreatiestrand en Zuiderstrand erg vergelijkbaar is, maar dat de ontwikkeling van de drie stranden van elkaar verschilt. Als je naar het dwarsprofiel kijkt van het bodemniveau, zoals in figuur 3, is de karakteristieke vorm goed te zien. Rondom de waterlijn heeft het strand een steile helling, die rond ongeveer -1 m NAP overloopt in een bijna horizontaal “plateau”. Dit plateau loopt over in een steilere helling, die weer aansluit op de oorspronkelijke bodem van het Markermeer. Deze globale vorm zie je terug op alle drie de stranden van de Marker Wadden, hoewel details wel verschillen. De ontwikkeling van de drie stranden verschilt ook wat betreft erosie en sedimentatie. Het Zuiderstrand ligt op het zuidwesten en wordt daarom vaak blootgesteld aan stormen. Dit is dan ook het enige strand waar rondom de waterlijn over het hele meetgebied erosie te zien is, sinds juli 2018. De toekomst zal moeten uitwijzen in hoeverre dit een structurele trend is.
Bodemhoogte op drie meetmomenten op het Zuiderstrand, Marker Wadden
Onderhoud optimaliseren
De meetcampagne zal tot tenminste 2022 doorlopen. Daarmee verzamelen we de komende jaren veel interessante informatie over de zandige oevers van de Marker Wadden en de Houtribdijk. Op deze manier hopen we de ontwikkeling van dit soort zandige oevers beter te begrijpen en voorspellen en het onderhoud te kunnen optimaliseren.
Bekijk de video over het onderzoek op www.rijkswaterstaat.nl/versterkinghoutribdijk (klik op ‘video’s)
Overzicht stranden Marker Wadden